ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΛΟΑΤΚΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ

Σε πάρα πολλές χώρες, το να είσαι λεσβία, ομοφυλόφιλος/η, αμφιφυλόφιλος/η, τρανς ή intersex (ΛΟΑΤΚΙ) σημαίνει ότι ζεις με καθημερινές διακρίσεις. Αυτή η διάκριση μπορεί να βασίζεται στον σεξουαλικό προσανατολισμό (ποιος/ποια σε ελκύει), την ταυτότητα φύλου (πώς προσδιορίζεις τον εαυτό σου, ανεξάρτητα από το βιολογικό σου φύλο), την έκφραση του φύλου (πώς εκφράζεις το φύλο σου μέσα από τα ρούχα, τα μαλλιά ή το μακιγιάζ σου) ή τα χαρακτηριστικά του φύλου (για παράδειγμα τα γεννητικά όργανα, τα χρωμοσώματα ή τα επίπεδα ορμονών).

Από τα χλευαστικά σχόλια και τον εκφοβισμό, μέχρι την άρνηση της εργασίας ή της κατάλληλης υγειονομικής περίθαλψης, το φάσμα της άνισης μεταχείρισης είναι εκτεταμένο και καταστρεπτικό. Μπορεί μάλιστα να γίνει απειλητικό για τη ζωή ενός ανθρώπου.

Σε πάρα πολλές περιπτώσεις, τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα παρενοχλούνται στους δρόμους, ξυλοκοπούνται και μερικές φορές δολοφονούνται, εξαιτίας του ποιοι/ποιες είναι. Μια σειρά βιαιοπραγιών κατά των τρανς ατόμων έχει στοιχίσει τη ζωή τουλάχιστον 369 ατόμων από τον Οκτώβριο του 2017 έως τον Οκτώβριο του 2018. Πολλά intersex άτομα σε όλο τον κόσμο αναγκάζονται να υποβάλλονται σε επικίνδυνες, επεμβατικές και εντελώς περιττές χειρουργικές επεμβάσεις που μπορούν να προκαλέσουν δια βίου σωματικές και ψυχολογικές παρενέργειες.

Μερικές φορές, η εχθρότητα που στρέφεται εναντίον των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων προωθείται από τις ίδιες τις κυβερνήσεις που θα έπρεπε να τους/τις προστατεύουν. Μια κρατική εκστρατεία στην Τσετσενία οδήγησε στη στόχευση ομοφυλοφίλων ανδρών, μερικοί από τους οποίους έχουν απαχθεί, βασανισθεί ακόμη και δολοφονηθεί. Στο Μπαγκλαντές, ακτιβιστές ΛΟΑΤΙ έχουν χάσει τη ζωή τους από ένοπλες ομάδες που χρησιμοποιούσαν όπλα machete, με την αστυνομία και την κυβέρνηση να ενδιαφέρονται ελάχιστα για την απονομή δικαιοσύνης στις οικογένειες των θυμάτων. Σε πολλά μέρη της υποσαχάριας Αφρικής, τα ΛΟΑΤΙ άτομα εξακολουθούν να ζουν υπό το φόβο ότι θα τους/τις βρουν, θα τους/τις επιτεθούν ή ακόμη και θα τους/τις δολοφονήσουν.

Η σεξουαλική συνεύρεση με άτομα του ιδίου φύλου είναι έγκλημα σε 70 χώρες και μπορεί να επιβληθεί θανατική ποινή σε εννιά χώρες, συμπεριλαμβανομένων του Ιράν, της Σαουδικής Αραβίας, του Σουδάν και της Υεμένης. Και ακόμη και όταν αυτοί οι περιοριστικοί νόμοι δεν εφαρμόζονται, η ίδια η ύπαρξή τους και μόνο ενισχύει την προκατάληψη έναντι των ΛΟΑΤΙ ατόμων, αφήνοντάς τους/τις να αισθάνονται ότι δεν έχουν καμία προστασία από παρενόχληση, εκβιασμό και βία.

Πώς αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι αυτές τις διακρίσεις;

Ακτιβιστές και ακτιβίστριες ΛΟΑΤΚΙ έχουν ξεπεράσει τεράστιες προκλήσεις και κινδύνους για την προσωπική τους ασφάλεια για να καταγγείλουν παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων και να επιβάλλουν αλλαγές στους νόμους εξαιτίας των οποίων υφίστανται διακρίσεις. Από την εισαγωγή της ιδέας του Pride και των ημερών Παγκόσμιας Αναγνώρισης, όπως η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Ομοφοβίας, της Τρανσφοβίας και της Αμφιφοβίας (γνωστή και ως IDAHOTB), τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα σχηματίζουν συμμαχίες και προωθούν την υπερηφάνεια (Pride) αυτού που είναι παγκοσμίως. Οι συλλογικές προσπάθειες των ακτιβιστικών οργανώσεων σε όλο τον κόσμο έχουν αποφέρει πραγματικά αποτελέσματα. Σήμερα, τουλάχιστον 43 χώρες αναγνωρίζουν τα ομοφοβικά εγκλήματα ως είδος εγκλημάτων μίσους. Και από τον Μάιο του 2019, 27 χώρες έχουν νομιμοποιήσει το γάμο μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου.

Ορισμοί: 7 απαντήσεις σε δημοφιλή ερωτήματα σχετικά με το τι σημαίνει να είσαι ΛΟΑΤΚΙ

Τι σημαίνει σεξουαλικός προσανατολισμός;

Ο σεξουαλικός προσανατολισμός ενός ατόμου αναφέρεται στο από ποιον/ποια έλκεται και δημιουργεί σχέσεις μαζί του/της. Ο σεξουαλικός προσανατολισμός του καθενός ανθρώπου είναι προσωπικό ζήτημα και εναπόκειται στους ίδιους και στις ίδιες να αποφασίσουν πώς – και αν – θέλουν να τον ορίσουν και για ορισμένους ανθρώπους αυτό αλλάζει με την πάροδο του χρόνου.

Οι σεξουαλικοί προσανατολισμοί περιλαμβάνουν λεσβίες (γυναίκες που έλκονται από γυναίκες), ομοφυλόφιλους (συνήθως άνδρες που έλκονται από άλλους άνδρες), αμφιφυλόφιλους/ες (έλκονται και από άνδρες και από γυναίκες), pansexual (έλκονται από άτομα ανεξαρτήτως φύλου), asexual (δεν έλκονται από κανέναν/καμία) .

Τι σημαίνει διεμφυλικός-ή/τρανς;

Διεμφυλικά (ή τρανς) είναι τα άτομα των οποίων η ταυτότητα φύλου ή η έκφραση φύλου είναι διαφορετική από τους έμφυλους ρόλους που τους ανατέθηκαν κατά τη γέννηση.

Δεν αναγνωρίζονται όλα τα τρανς άτομα ως αρσενικά ή θηλυκά. Ορισμένα προσδιορίζονται με περισσότερα από ένα φύλο ή χωρίς κανένα φύλο.

Μερικά τρανς άτομα αποφασίζουν τη μετάβαση φύλου, η οποία είναι η διαδικασία του να ζουν τη ζωή με το πραγματικό τους φύλο. Δεν υπάρχει ενιαία διαδικασία μετάβασης. Μερικοί άνθρωποι μπορούν να υιοθετήσουν νέες αντωνυμίες, να αλλάξουν το όνομά τους, να υποβάλουν αίτηση για νομική αναγνώριση φύλου ή / και να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση αλλαγής φύλου ή ορμονοθεραπείας.

Το να είσαι τρανς δεν έχει καμία σχέση με το σεξουαλικό προσανατολισμό ενός ατόμου. Μπορεί να είσαι ένας τρανς άντρας και να είσαι ομοφυλόφιλος – ή να είσαι τρανς γυναίκα και να είσαι λεσβία.

Πού μπορούν τα τρανς άτομα να αποκτήσουν νομική αναγνώριση φύλου;

Σε ορισμένες χώρες, τα τρανς άτομα μπορούν να αναγνωρίσουν νομικά το φύλο τους. Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις πρέπει να υπομείνουν ταπεινωτικές διαδικασίες, συμπεριλαμβανομένης της ψυχιατρικής διάγνωσης και της μη αναστρέψιμης στείρωσης, κάτι που παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματά τους. Μόνο επτά χώρες δεν έχουν διαδικασίες που το κάνουν αυτό. Αυτές είναι: η Αργεντινή, το Βέλγιο, η Κολομβία, η Δανία, η Ιρλανδία, η Μάλτα και η Νορβηγία.

Τι σημαίνει intersex;

Όταν κάποιος άνθρωπος γεννιέται με χαρακτηριστικά φύλου που διαφέρουν από αυτά που τυπικά θεωρούνται θηλυκά ή αρσενικά χαρακτηριστικά, καλείται intersex. Για παράδειγμα, σε ορισμένες περιπτώσεις, το σώμα ενός ατόμου έχει τόσο αρσενικά όσο και θηλυκά χαρακτηριστικά. Μια άλλη περίπτωση είναι εκείνη της χρωμοσωμικής σύνθεσης ενός προσώπου που δεν είναι ούτε τυπικά αρσενικό ούτε θηλυκό. Αυτά τα χαρακτηριστικά μπορεί να είναι παρόντα κατά τη γέννηση είτε να γίνονται πιο εμφανή κατά τη διάρκεια ή μετά την εφηβεία.

Πολλοί intersex άνθρωποι υποβάλλονται σε επεμβατικές, μη επείγουσες και μη αναστρέψιμες χειρουργικές επεμβάσεις «κανονικοποίησης», συχνά όταν είναι παιδιά, αλλά μερικές φορές αργότερα στη ζωή τους. Αυτές οι διαδικασίες αφήνουν τους ανθρώπους με καταστροφικές και μακροχρόνιες σωματικές ή ψυχολογικές δυσκολίες.

Σε ποιες χώρες η σεξουαλική συνεύρεση με άτομα του ίδιου φύλου ποινικοποιείται;

Το να κάνεις σεξ με έναν/μία σύντροφο του ίδιου φύλου είναι παράνομο σε 70 χώρες. Στο Μπαγκλαντές, τα Μπαρμπέιντος, τη Γουιάνα, τη Σιέρα Λεόνε, το Κατάρ, την Ουγκάντα και τη Ζάμπια, θα μπορούσες να πας στη φυλακή ισόβια. Εννιά χώρες τιμωρούν την ομοφυλοφιλία με θανατική ποινή: το Αφγανιστάν, το Μπρουνέι, το Ιράν, το Ιράκ, η Μαυριτανία, το Πακιστάν, η Σαουδική Αραβία, το Σουδάν και η Υεμένη.

Σε ποιες χώρες αναγνωρίζεται ο γάμος του ιδίου φύλου;

Από τον Μάιο του 2019, ο γάμος μεταξύ ανθρώπων του ίδιου φύλου αναγνωρίζεται σε 27 χώρες, συμπεριλαμβανομένων της Αργεντινής, του Καναδά, της Ιρλανδίας, της Μάλτας, της Νότιας Αφρικής και της Ουρουγουάης. Η Ταϊβάν πρόσφατα υποσχέθηκε πρόσφατα να πει «ναι» στην ισότητα του γάμου, αν και δεν έχει ακόμα θεσπίσει αυτό το νόμο, και η Αμνηστία καλεί την Ιαπωνία να ακολουθήσει το ίδιο παράδειγμα.

Τι είναι το Pride;

Το Pride παίρνει πολλές μορφές – από καρναβαλικές πορείες μέχρι κινηματογραφικές προβολές και συζητήσεις – και είναι μια στιγμή εορτασμού και τιμής των ανθρώπων που είναι περιθωριοποιημένοι/ες από αυστηρούς ορισμούς του τι σημαίνει να είσαι άντρας ή γυναίκα. Διοργανώνονται γεγονότα όλο τον χρόνο, ανάλογα με την περιοχή του κόσμου. Στην Αμερική και την Ευρώπη, η περίοδος του Pride ξεκινά συνήθως τον Ιούνιο, ενώ στη Νότια Αφρική είναι τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο. Ανεξάρτητα από τις συγκεκριμένες διοργανώσεις, είναι μια στιγμή για τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα να δείξουν ότι βρίσκονται εδώ και είναι περήφανοι/ες για το ποιοι/ες είναι. Τα φεστιβάλ του Pride απαγορεύονται σε αρκετές χώρες στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, της Σαουδικής Αραβίας, της Ουγκάντα, και πιο πρόσφατα, της Τουρκίας. Το Pride γιορτάζει το ΛΟΑΤΚΙ κίνημα σε όλη του την ποικιλομορφία, και ενισχύει την έκκληση για σεβασμό και προστασία των ΛΟΑΤΚΙ δικαιωμάτων.

Γιατί τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ ανθρώπων είναι σημαντικά;

Ο/Η  καθένας/μία πρέπει να μπορεί να αισθάνεται υπερήφανος/η για το ποιος/ποια είναι και για το ποιον/ποια αγαπά. Όλοι έχουμε το δικαίωμα να εκφραζόμαστε ελεύθερα. Το άρθρο 19 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (το οποίο προέβλεψε για πρώτη φορά τα δικαιώματα στα οποία όλοι έχουμε δικαίωμα) προστατεύει το δικαίωμα όλων να εκφράζονται ελεύθερα.

Η κατάργηση της ομοφοβίας και της τρανσφοβίας θα σώσει ζωές. Η παρενόχληση κατά των ΛΟΑΤΚΙ ανθρώπων θέτει τα προσδιοριζόμενα ως ΛΟΑΤΚΙ άτομα σε αυξημένο κίνδυνο σωματικών επιπτώσεων και ψυχολογικών τραυμάτων. Ο καθένας και η κάθε μία έχει το δικαίωμα στη ζωή, την ελευθερία και την ασφάλεια.

Αγκαλιάζοντας τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα και κατανοώντας τις ταυτότητές τους, μπορούμε να μάθουμε πώς να σταματήσουμε πολλούς από τους περιορισμούς που επιβάλλονται από τα στερεότυπα των φύλων. Αυτά τα στερεότυπα είναι καταστροφικά για ολόκληρη την κοινωνία, ορίζοντας και περιορίζοντας τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αναμένεται να ζήσουν τη ζωή τους. Η κατάργησή τους θέτει τους πάντες ελεύθερους να επιτύχουν το μέγιστο των δυνατοτήτων τους, χωρίς κοινωνικούς περιορισμούς και διακρίσεις.

Τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα, ιδίως οι τρανς και τα άτομα που δεν συμμορφώνονται με ένα φύλο, συχνά διατρέχουν τον κίνδυνο οικονομικού και κοινωνικού αποκλεισμού. Ο αγώνας για νόμους που είναι πιο ενταξιακοί ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου των ατόμων, θα επιτρέψει την πρόσβαση στα δικαιώματα για την υγεία, την εκπαίδευση, τη στέγαση και την εργασιακή απασχόληση.

Τι κάνει η Διεθνής Αμνηστία για την προώθηση των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων;

Είμαστε αποφασισμένοι/ες να αντιμετωπίσουμε τις διακρίσεις εις βάρος των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων σε ολόκληρο τον κόσμο. Δίνουμε συστάσεις σε κυβερνήσεις και άλλους ηγέτες που παίζουν ρόλο, σχετικά με τον τρόπο βελτίωσης των νόμων και προστασίας των δικαιωμάτων των ανθρώπων, ανεξάρτητα από τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό ή την ταυτότητα φύλου τους.

Μετά από μια παγκόσμια εκστρατεία της Διεθνούς Αμνηστίας, το ανώτατο δικαστήριο της Ταϊβάν αποφάνθηκε ότι η απαγόρευση του γάμου με άτομα του ίδιου φύλου είναι αντισυνταγματική. Τον Μάιο του 2019, η Ταϊβάν έγινε η πρώτη χώρα στην Ασία που αναγνωρίζει τους γάμους μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου.

Σε άλλους τομείς, το έργο μας έχει επηρεάσει έντονα νέους νόμους στην Ελλάδα, τη Δανία και τη Νορβηγία που επιτρέπουν στους ανθρώπους να έχουν νόμιμα αναγνωρισμένο από την κυβέρνηση το πραγματικό φύλο τους.

Παρόλο που δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το κίνημα των ΛΟΑΤΚΙ έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο, υπάρχει ακόμη δρόμος μπροστά μας. Η Διεθνής Αμνηστία βοηθά τους ακτιβιστές και τις ακτιβίστριες σε όλο τον κόσμο δημιουργώντας πόρους για διάφορα θέματα που επηρεάζουν τους ΛΟΑΤΚΙ ανθρώπους, όπως ένα toolkit που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την καταπολέμηση των διακρίσεων στην υποσαχάρια Αφρική και τη σειρά Body Politics, που έχουν ως στόχο την αύξηση της ευαισθητοποίησης γύρω από την ποινικοποίηση της σεξουαλικότητας.